گیتار از تولد تا محبوبیت

گیتار از تولد تا محبوبیت گیتار کالاموزیک نوعی ساز زهی  است که را هم با انگشت (فینگر استایل) و هم با زخمه یا پیک (پیک استایل) می‌نوازند؛ این نوع سازگیتار شش سیم دارد و سیم‌ های آن در اثر ارتعاش تولید صدا می‌کنندو به گروه کوردوفون تعلق دارد. کوردوفون یک کمان موسیقی است که یک سیم ساده به دوسر آن متصل است و با کشیدن و رها کردن صدایی ایجاد می کند.دکتر کاشا یک گیتار را چنین تعریف می کند: یک گردن بلند، تخته چوبی مسطح، دنده ها و پشت صاف و اغلب با کناره های تراش خورده.این نوع گیتار شش سیم دارد و سیم‌ های آن در اثر ارتعاش تولید صدا می‌کننداین ساز علاوه بر داشتن قدمت تاریخی قابل توجه (چه از لحاظ ساختار آن و چه از لحاظ تکنیک‌های نوازندگی) توانسته‌ است هم‌ گام با تحولات موسیقی غرب پیشرفت چشمگیری داشته باشدکه در نتیجه گونه‌های متفاوتی از آن به وجود آمده و هم‌اکنون جایگاه ویژه‌ای در موسیقی جهان دارد.

2.از تولد تا امروز

تاریخچه ساز گیتار طولانی و هیجان انگیز است نه تنها به این دلیل اشکال مختلفی از گیتار که در طول هزاره ها مورد استفاده قرار می گرفتند بلکه بخاطر مخترعین مهمی که نحوه تعامل ما با گیتارها را شکل داده اند.

 در میان بسیاری از سازها، گیتارهای زهی و چنگ سفر خود را از خاورمیانه و ایران به چهار گوشه جهان آغاز کردند

.عده ایی اعتقاد دارند سازگیتار از ایران سرچشمه گرفته و عده ایی بر این باورند که از سیتارای یونانی- آشوری که به وسیله رومی ها به اسپانیا اورده شده گرفته شده است. در زمان حکومت اسلام در اسپانیا این ساز به اندلس برده شد و در آن زمان به گیتار کیتارا یا قیتارا می گفتند(وجود پسوند تار در نام گیتار می تواند نشان دهنده این باشد که گیتار سازی ایرانی است.)

بیشتر تأثیرات جدیدی که در زمان رنسانس اتفاق افتاد هنگامی بود که اروپا سرانجام به دوره انزوا پایان داد و شروع به تعامل با آسیا و آفریقا کرد. به محض کم شدن محبوبیت ویولن، یک سازگیتار آکوستیک مدرن که امروزه می شناسیم و از آن استفاده می کنیم توسط لوتیر و گیتاریست با استعداد اسپانیایی آنتونیو تورس ژورادو (1817 – 1892) معرفی شد.

طرح های وی از گیتارهای صوتی امروزه به عنوان پایه و اساس هر گیتار آکوستیک مدرن که در سراسر جهان نواخته می شود قلمداد می شود. با شروع قرن بیستم گسترش الکترومغناطیس عمیقا بر چشم انداز تاریخ گیتار مدرن تأثیر گذاشت.

معرفی گیتارهای برقی در دهه 1930 و محبوبیت باورنکردنی آنها در دهه 1950 توسط بسیاری از نوازندگان راک، گیتار را به اوج محبوبیت خود رساند. امروزه پس از 2000 سال استفاده گسترده در سراسر جهان، گیتار یکی از دو ساز محبوب موسیقی در جهان (همراه با پیانو) است.

قدیمی ترین ساز شناخته شده که تمام ویژگی های اساسی گیتار را به نمایش می گذارد. حکاکی سنگی است که در Alaca hoyuk در ترکیه ساخته شده است. یک گیتار 3300 ساله هیتی با “یک گردن طناب دار بلند، بدنه صاف، احتمالاً پشت تخت و با اضلاع کاملاً درگیر.” به طور خگیتارلاصه نمونه های اولیه ی شبیه به گیتار در زیر شرح داده شده است.

1. رباب:

ساز رباب پشتی خمیده داشت و به اشکال و اندازه های گوناگونی در می آمد. یا دارای 4 یا 5 دوره بود و غالباً با یک پر پرز کوک می شد. رباب صدها سال یک ابزار محبوب بود. و از مصری ها به یونانی ها، سپس به رومی ها که آن را در سراسر اروپا معرفی کردند، منتقل شده بود. این ساز هنوز هم طرفداران زیادی دارد. با پایان دوره رنسانس، رباب تکامل یافته و اغلب با 20 یا 30 رشته ساخته می شد.

2. چنگ و تنبور:

اولین سازهای زهی شناخته شده برای باستان شناسان چنگ های کاسه ای و تنبور است. مردم پیش از تاریخ با استفاده از صدف خمیده برای گردن و یک یا چند رشته ابریشم، چنگ های کاسه ای را با استفاده از پوسته های لاک پشت و کالاباس ساخته اند. موزه های جهان شامل چنین “چنگ” های بسیاری از تمدن های سومری، بابلی و مصری باستان است.

“تنبور” به عنوان یک ساز زهی با گردن دراز با بدن کوچک تخم مرغ یا گلابی شکل، معمولا با یک کمان ویولن و تار از چوب یا پنهان، و گردن بلند، راست، با تماس قوسی و یا دور”، تعریف شده است.

تنبور احتمالاً از چنگ کاسه ای توسعه یافته پدید آمده است. زیرا گردن صافی دارد و اجازه می دهد نت های بیشتری ایجاد شود.

3. لوت(آلود یا عود):

هنگامی که مورها در سال 711 ه.ش به جنوب اسپانیا حمله کردند سازی به نام عود را به همراه آوردند. این ساز از اجداد مشترک با سازهای زهی اروپا بود. و مانند رباب دارای بدنه ای گرد و گردن کوچکتر بود. هر دو ساز مورس و سبک نواختن عربی در موسیقی قرون وسطایی و در نهایت، تاریخ گیتار نیز اثری برجسته برجای گذاشت.

اکثر محققان اتفاق نظر دارند که دو سازی که بیشترین سهم را در تاریخچه پیشرفت ساز گیتار داشتند. عود اروپایی و عربی بودند. سرانجام، گیتار در دوران باروک به عنوان رایج ترین ساز، جایگزین عود شد. و اصلاحات در تعداد تارها و توانایی تنظیم این اجداد اولیه گیتار مدرن با استفاده از فرت های متحرک، نواختن آن را نسبت به نمونه های قبلی آسان تر کرد.

اروپایی ها فرت هایی را به لوت افزودند و آن را” عود” نامیدند. واژه عود از کلمه عربی” الود” به معنای واقعی کلمه چوب، از طریق نام اسپانیایی “لاد” گرفته شده است.

عود یا آلود به عنوان “ساز گردن کوتاه با بسیاری از تارها، بدنی بزرگ به شکل گلابی با پشتی بسیار طاقدار و چوبی ظریف و زاویه دار تیز” تعریف شده است.

عود رنسانس آرتور راب به عنوان یک از عود های معروف شناخته شده است.

 4. ویهوئلا:

در اسپانیا، سازهای فرتونی با شبح منحنی آشنا گیتار مدرن در حدود قرن 15 و 16 شروع به ظهور کردند. بدنه این سازها مانند منحنی ساعت شنی بود. و با یک دست جلوی حفره بدنه نواخته می شد و تولید صدا می کرد. به طور گسترده، این سازها vihuela (ویهوئلا) نامیده می شدند. و یکی از آخرین نسخه های پیشین در تاریخ گیتار هستند.

ویهوئلا، گیتار اسپانیایی بود که به عنوان پایه ای از جنبش رنسانس و باروک شناخته شد. که در آن سازگیتار توسط بسیاری دیگر از سازهای زهی به عنوان یک کمک کننده “ریتم” در نظر گرفته می شدند. به استثنای ویولون که موفق شد به جایگاه یکی از دو ساز محبوب اروپا مدرن برسد.

3. اجزای گیتار

گونه‌های مختلف گیتار ممکن است شامل اجزای متفاوتی باشند، یا شکل اجزاء یا جنس آن‌ها با هم فرق داشته باشند. اما نهایتاً اجزای موجود در همهٔ انواع سازگیتارها همین‌ها هستند.

3. دسته بندی انواع گیتار

در معرفی انواع گیتار ،در حالت کلی، سازگیتارها به دو دسته‌ی آکوستیک و الکتریک تقسیم می‌شوند. که هر کدام از انها خود دسته های گوناگون و ویژگی های مختلفی دارند.

1.گیتار آکوستیک:

گیتار آکوستیک گیتاری است که وسیله‌ای جز بدنه آن صدای سیم‌ها را تقویت نمی‌کند، صدای سیم‌ها تنها در بدنه چوبی توخالی آن تقویت می‌شود و به گوش می‌رسد. این نوع از گیتار معمولاً شش سیم فلزی دارند که ضخامت آن‌ها از زیرترین سیم تا بم‌ترین سیم به طور معمول بین ۱۳ تا ۵۶ هزارم اینچ می‌باشد. بدنه از اتصال صفحه چوبی پشتی، صفحه چوبی جلویی، و دو قسمت چوبی انحنادار کناری ساخته می‌شود، که صفحهٔ بالایی معمولاً دارای سوراخ یا سوراخ‌های بزرگی است که به واسطه شکل و محل قرار گرفتنشان می‌توانند ویژگی‌های آکوستیکی خاصی به ساز بدهند.

با استفاده از ساز آکوستیک می توان به صورت تخصصی سبک‌های بلوز، کانتری، فولک و راک را دنبال کرد. اما این به این معنی نیست که نمی توان با گیتار آکوستیک یک قطعه کلاسیک نواخت یا اینکه در یک آهنگ پاپ استفاده نکرد. صدای این گیتار دارای زنگ خاصی‌ست که بوسیلۀ جنس سیم های تمام فلزی آن و چوب خاصی که استفاده می شود، ایجاد می گردد.

2.گیتار کلاسیک:

دسته اول از گیتار آکوستیک گیتارهای کلاسیک (Classic Guitar) نام دارد که دارای  سه سیم پایین نایلونی (Nylon string) می باشد.گیتار کلاسیک دارای تاریخی کهن است که آغاز نامشخص و مبهمی دارد و در پیچ و تاب تاریخ گم شده است. اما آنچه که دانسته شده می باشد، این است که اجداد این آلت موسیقی در هزاره های اول و دوم قبل از میلاد در خاور نزدیک نواخته می شدند.داستان هایی در مورد چگونگی هجرت اجداد گیتار از دربار هارون الرشید به سرزمین اندلس و شکوفایی آن در آنجا بارها بازگو شده است.بسیاری بر این باورند که سرانجام، گیتار کلاسیک به شکل امروزی خود محصول تکامل یافته اروپا و به ویژه اسپانیا است. اکثر گیتاریست های کلاسیک مطرح جهان اروپایی بوده اند. این واقعه تصادفی نیست. اروپا و به ویژه لندن به مثابه مهم ترین مقر دست اندر کاران ساز گیتار بوده است.

دیوید بدفورد و پیتر مکسول دیویس از جمله آهنگسازان انگلیسی بودند که این ساز را به انگلستان شناساندند و قطعات زیادی برای گیتار تصنیف کردند.

3.گیتار فلامنکو :

دسته دوم از گیتار آکوستیک گیتارهای فولک ( Folk guitar)  است که این گیتار ها دارای  دو یا سه سیم پایین فلزی (Steel string) می باشند.

تشخیص تفاوت‌های این دو گیتار ممکن است برای بسیاری از نوازندگان تازه‌کار مشکل باشد.گیتار آکوستیک از سیم‌های فلزی استفاده می‌کند و با لمس سیم‌ها می‌توانید فلزی بودن آن‌ها را تشخیص دهید. در مقابل گیتار کلاسیک از سیم‌های نایلون استفاده می‌کند که جنسی شبیه به پلاستیک و سطحی صاف‌تر دارند. بریج (خرک) گیتار را بررسی کنید، سیم‌های گیتار کلاسیک معمولا با گره به خرک وصل می‌شوند. هرچند سیم‌های گیتار آکوستیک به داخل بدنه می‌روند و با یک میخ کوچک محکم می‌شوند.

4.گیتار الکتریک:

به نوعی از گیتار گفته می شود که صرفا از خود صدایی ندارد و برعکس دیگر گیتار ها اکثرا بدنه ی آنها تو پر است و برای تولید صدا به دستگاههایی به نام افکت و آمپلی فایر متصل میگردد و چون دستگاههای ذکر شده با برق کار میکنند به این نوع گیتار، گیتار الکتریک می گویند.اما خود سازگیتار نیازی به برق ندارد.
بدنه گیتار الکتریک از چوب و هر ۶ سیم آن فلزی هستند.

البته مدلهای ۷ سیم و مدلهای متفاوت گیتار الکتریک با ۲ یا ۳ دسته و .. نیز برای این ساز وجود دارد. با گیتار الکتریک سبکهای بسیار زیاد و متنوعی نواخته می شود مانند راک و متال و مشتقات آنها.
بسیار مهم است که بدانید نیازی به یادگیری انواع دیگر گیتار قبل از گیتار الکتریک نیست و این ساز با وجود شباهتهای بسیار به دیگر گیتارها ، تفاوتهای زیادی نیز با آنها دارد و به همین دلیل گیتار الکتریک یک ساز مستقل برای خود محسوب میشود و هیچ مکتب نواختن گیتار پیش نیاز گیتار الکتریک نبوده و شما می توانید از ابتدا شروع به یاد گیری سازگیتار الکتریک بکنید.
پروسه ی تولید صدا در گیتار الکتریک به این گونه است که صدا از طریق پیکاپ(میکروفونهای گیتار الکتریک) به دستگاهی به نام افکت منتقل شده در آنجا پردازش شده و تغییر پیدا میکند و از طریق آمپلی فابر به گوش شنونده می رسد.
از بزرگان این ساز می توان به جو ساتریانی،اینگوی مالمستین،پل گیلبرت،دیوید گیلمور،ادی ون هالن، اسلش،گری مور و … اشاره کرد که هر کدام از بزرگانی که نام برده شد سبکی متفاوت از دیگری دارند و برای انتخاب سبک لازم است اطلاعات زیادی در مورد سبکهای مختلف گیتار الکتری داشته باشید.
گیتار الکتریک انواع مختلفی دارد و در سبکهای مختلف هم با پیک و هم با انگشت نواخته می شود که البته سبکهای نواختن آنها با هم متفاوت است.